Jak zarządzać ryzykiem walutowym w firmie?

Coraz więcej polskich przedsiębiorstw staje przed koniecznością opracowania strategii zarządzania ryzykiem walutowym. Gdy Polska znalazła się w Unii Europejskiej zniesione zostały opłaty celne i kontyngenty ilościowe, a procedury uproszczono. Wzrosło zatem zainteresowanie transakcjami na rynkach zagranicznych: eksportem i importem towarów. Przedsiębiorca, który chce podbić unijny rynek, musi wiedzieć, jak zarządzać ryzykiem walutowym w swojej firmie.

Z wystąpieniem ryzyka walutowego musi wszakże liczyć się każda firma, która choćby część transakcji przeprowadza w obcych walutach. Nie można ze 100%-ową pewnością przewidzieć, jakie zmiany nastąpią w kursach walut – jeśli kurs okaże się bardzo dynamiczny, może przynieść zarówno duże zyski, jak i straty. Na szczęście poważnego zmniejszenia zysków można uniknąć, opracowując dobrą strategię zarządzania kryzysem walutowym. Zarówno ryzyko walutowe przeliczeniowe, jak i ekonomiczne i transakcyjne są bowiem dla firmy bardzo szkodliwe.

Jak wybrać strategię zarządzania ryzykiem walutowym?

Jak można się domyślić, nie istnieje jeden sposób zarządzania ryzykiem walutowym, który sprawdzi się w każdym przedsiębiorstwie. Strategię każda firma musi opracować sama, precyzyjnie do swoich potrzeb: przede wszystkim tego, jak wiele ze wszystkich zawieranych transakcji dokonuje się w obcej walucie. Tylko starannie opracowana strategia zarządzania ryzykiem walutowym zabezpieczy płatności walutowe przed niekorzystnymi zmianami kursów przy jednoczesnym zyskiwaniu na dodatnich różnicach kursowych.

Jak wybrać taką strategię? Trzeba wziąć pod uwagę kilka czynników:

• udział zagranicznego obrotu handlowego wobec obrotu całkowitego,
• nastawienie właścicieli do ryzyka walutowego,
• kwalifikacje kadry zarządzającej (czy jest w stanie sama opracować strategię?),
• specyfika zagranicznych przepływów handlowych firmy: ich powtarzalność (regularność lub nieregularność), terminy płatności, wielkości transakcji, kierunek przepływu towarów (import czy eksport),
• moc wpływu zmiany kursów walut na wyniki finansowe firmy,
• możliwość wykorzystania instrumentów zabezpieczających: wewnętrznych i/lub zewnętrznych.

Skuteczne zarządzanie ryzykiem walutowym: pierwsze kroki

Podstawą skutecznego zarządzania ryzykiem walutowym w przedsiębiorstwie jest regularne szacowanie jego poziomu. Drugi, niemniej istotny warunek, to sprawne reagowanie na zmiany: głównie te, które mogą przynieść firmie szkody, ale i na te, na których można zyskać, by jak najwięcej „ugrać” na zmianach. Opracowując strategię, koniecznie trzeba zidentyfikować źródła ryzyka walutowego – to złożony proces, dzięki któremu można ocenić źródło każdego potencjalnego ryzyka: ekonomicznego, transakcyjnego i przeliczeniowego.

Dobrze jest dokonać także prognozy kursów walut z udziałem których przedsiębiorstwo dokonuje transakcji: zarówno krótko-, jak i długoterminowej. Prognozowanie długoterminowe najlepiej jednak powierzyć specjalistom. Dzięki skutecznemu oszacowaniu również można wiedzieć, jak wysoki poziom zabezpieczenia (strategia zarządzania ryzykiem) należy wdrożyć w firmie. Niemniej jednak prognozowanie kursów to tylko jedno z wielu narzędzi, dzięki którym możliwe jest uniknięcie strat: ono samo nie gwarantuje skuteczności. Ze wspomnianym już regularnym szacowaniem poziomu potencjalnego ryzyka wiąże się także zalecenie przeprowadzania ewaluacji wypracowanego schematu co jakiś czas.