Czym jest pieniądz?

Pojęcie pieniądza kojarzy nam się przede wszystkim z banknotami i monetami, które mamy fizycznie w naszym portfelu, ale definicja pieniądza jest znacznie szersza, ponieważ obejmuje również wartości wyrażone niematerialnie, jak choćby saldo naszego rachunku bankowego.

Pojęcie to jest więc bardzo szerokie i zawiera różne aspekty, dlatego definiuje się je na różne sposoby, w tym jako:

- miernik wartości;

- płynny i nieprzynoszący dochodu finansowy komponent majątku;

- wygodne narzędzie przeprowadzania transakcji handlowych;

- środek ułatwiający przebieg procesów wymiany i podziału towarów.

Historia powstania i przekształcania się pieniądza

Na przestrzeni dziejów między ludźmi dominowała najpierw bezpośrednia wymiana towaru za towar, jednak często okazywała się ona niesprawiedliwa, ponieważ wartość towarów mogła być różna, a dodatkowo nieraz wymiana stawała się uciążliwa. Dlatego z biegiem czasu wprowadzono pośredniki wymiany w postaci trwałych, jednorodnych i rzadko występujących dóbr, takich jak sól, skóry czy zboże. Jeszcze później pojawił się pieniądz z kruszcu posiadającego określoną wartość (najczęściej ze złota lub srebra), który charakteryzował się dużo lepszą trwałością niż towary konsumpcyjne i był od nich o wiele mniejszy, co znacznie ułatwiało transport. W kolejnym etapie zamiast przewożenia pieniędzy kruszcowych pojawiła się praktyka zostawiania ich u bankierów, którzy wypisywali kwity depozytowe dowodzące ilości posiadanego złota czy innego metalu szlachetnego. Właśnie posługiwanie się tymi kwitami jako środkiem płatniczym leżało u podstaw powstania współczesnego pieniądza papierowego.

Obecnie pieniądz nie ma już pokrycia w złocie lub innych metalach szlachetnych, w obiegu w dalszym ciągu są banknoty, ale większość wymiany finansowej odbywa się bezgotówkowo, na zasadzie elektronicznych rozliczeń i przelewów między bankami albo innymi instytucjami. Ułatwia to wymianę gospodarczą i znacznie przyspiesza dokonywanie różnorodnych transakcji nawet na największe odległości.